KANNABINOIDY I MIKROBIOM JELITOWY
Co to jest mikrobiom?
Ciało dorosłego człowieka składa się z bilionów wyspecjalizowanych komórek, z których każda pełni określone funkcje. Komórki te reagują na swoje środowisko, w tym na sygnały molekularne pochodzące z innych komórek ciała. Te sygnały wpływają na to, jak komórki funkcjonują.
Oprócz ludzkich komórek, zdrowe ciało zawiera również biliony mikroorganizmów z własnymi genomami. Te mikroorganizmy tworzą ekosystemy na powierzchniach ciała, znane jako mikrobiom.
Mikrobiom to zbiór lokalnych mikrobiomów, z których każdy odpowiada za określoną część ciała. Na przykład mikrobiom jelitowy to społeczność drobnoustrojów żyjących w przewodzie pokarmowym.
Skład mikrobiomu różni się w zależności od odcinka przewodu pokarmowego, jak przełyk, żołądek, jelito cienkie czy okrężnica.
Mikrobiom jelitowy odgrywa kluczową rolę w zdrowiu, wpływając na wchłanianie składników odżywczych, podatność na choroby, a nawet funkcjonowanie mózgu. Badania nad „osią mikrobiom-jelito-mózg” badają, jak mikrobiom wpływa na komunikację między układem nerwowym a jelitami.
Prebiotyki, probiotyki i wpływ diety na mikrobiom jelitowy
Komórki mikrobiomu jelitowego stale oddziałują z komórkami ludzkimi. Styl życia – dieta i nawyki – wpływa na skład mikrobiomu, a ten z kolei oddziałuje na zdrowie i zachowanie. Mikrobiom nieustannie zmienia się, reagując na zmiany w stylu życia, a można go także modyfikować celowo, poprzez dietę lub suplementację.
Prebiotyki to składniki odżywcze, które wspierają rozwój mikrobiomu jelitowego, najczęściej bogate w błonnik. W miarę wzrostu świadomości na temat zdrowia jelit, prebiotyki zyskują na popularności. Produkty spożywcze, które kiedyś były oznaczane jako „wysokobłonnikowe”, teraz promowane są jako „zawierające prebiotyki”. Niedobór prebiotyków, jak błonnik, może prowadzić do osłabienia „dobrych” bakterii i wzrostu potencjalnie szkodliwych drobnoustrojów.
Obecnie wiele osób decyduje się na spożywanie probiotyków w formie kapsułek, które zawierają określone szczepy „dobrych bakterii”. Choć taki sposób może wpłynąć na skład mikrobiomu jelitowego i wspierać rozwój korzystnych bakterii, wielu konsumentów nieświadomie traci pieniądze. Aby probiotyki były skuteczne, muszą dotrzeć do jelit, które są odpowiednio przygotowane, czyli zawierają właściwe składniki prebiotyczne. Jeśli Twoja dieta jest uboga w kluczowe prebiotyki, takie jak błonnik, probiotyki nie przyniosą oczekiwanych efektów, ponieważ dobre bakterie, które spożywasz, nie będą miały warunków do wzrostu.
Wielu probiotykom brakuje również wystarczającej liczby komórek bakteryjnych, aby mogły przynieść korzyści zdrowotne. Aby bakterie mogły skutecznie osiedlić się w jelitach, potrzebna jest odpowiednia ilość bakterii oraz właściwe środowisko odżywcze. Ustalenie, które szczepy bakterii są Ci potrzebne i w jakich ilościach, wymaga dokładnych badań oraz konsekwentnego podejścia do diety.
Ze względu na liczne interakcje między komórkami naszego ciała a mikrobiomem, niemal każda zmiana w stylu życia może prowadzić do zmian w mikrobiomie. Zmiany te powiązano z różnorodnymi czynnikami, od poziomu stresu, przez nawyki związane z aktywnością fizyczną, aż po wzorce snu. Kolejnym istotnym czynnikiem, który wpływa na mikrobiom jelitowy, jest stosowanie leków farmaceutycznych.
Leki farmaceutyczne a mikrobiom
Wielu z nas nieświadomie wpływa na mikrobiom jelitowy, przyjmując leki, które zmieniają jego skład. Szczególnie antybiotyki mają silne działanie na mikrobiom. Przy infekcjach bakteryjnych, antybiotyki mogą skutecznie zwalczać infekcję, ale również niszczyć pożyteczne bakterie jelitowe. Jeśli po zakończeniu kuracji antybiotykowej nie zadbamy o odpowiednią dietę i suplementację, możemy doświadczyć trwałych zmian w mikrobiomie, co może prowadzić do negatywnych konsekwencji zdrowotnych. Dlatego antybiotyki powinny być stosowane wyłącznie wtedy, gdy jest to absolutnie konieczne, a po ich zażyciu należy szczególnie zwrócić uwagę na odpowiednie odżywienie organizmu.
Jeśli przyjmowanie antybiotyków jest konieczne do leczenia infekcji, może to być okazja do częściowego „zresetowania” mikrobiomu jelitowego. Antybiotyki zniszczą wiele bakterii, zarówno tych „dobrych”, które wspierają wchłanianie składników odżywczych, jak i „złych”, które mogą wytwarzać toksyny lub wywoływać podrażnienia. Po takim „oczyszczeniu” mikrobiomu warto skupić się na promowaniu wzrostu korzystnych bakterii. Można to osiągnąć poprzez zdrową dietę bogatą w błonnik, która tworzy sprzyjające środowisko prebiotyczne dla rozwoju zróżnicowanego i zdrowego mikrobiomu. Dodatkowo, przyjmowanie probiotyków po zakończeniu antybiotykoterapii może pomóc w odbudowie mikrobiomu, zasiedlając go pożytecznymi bakteriami. (Jak zawsze, przed podjęciem takich kroków należy skonsultować się z lekarzem).
Leki psychiatryczne, a także inne farmaceutyki, również mogą oddziaływać na mikrobiom jelitowy. Na przykład selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), powszechnie stosowane w leczeniu depresji, mogą wpływać na mikrobiom. Choć serotonina jest głównie znana jako neuromodulator w mózgu, większość tego związku znajduje się w innych częściach ciała, w tym w jelitach.
SSRI zmieniają poziom serotoniny zarówno w mózgu, jak i w jelitach, co może prowadzić do problemów z przewodem pokarmowym, będących częstym efektem ubocznym. Zmiany te mogą wpłynąć na środowisko molekularne jelit, a co za tym idzie, na rozwój drobnoustrojów. Ponadto SSRI mogą wykazywać działanie przeciwdrobnoustrojowe, bezpośrednio oddziałując na skład mikrobiomu jelitowego.
Endokannabinoidy i mikrobiom jelitowy
Układ endokannabinoidowy (ECS) odgrywa kluczową rolę w regulacji i utrzymaniu homeostazy w większości tkanek organizmu. Endogenne kannabinoidy oraz receptory kannabinoidowe są obecne w dużych ilościach w jelitach, gdzie odpowiadają za regulację procesów takich jak zapalenie, ruchliwość jelit (przemieszczanie się pokarmu w przewodzie pokarmowym) oraz przepuszczalność (stopień, w jakim woda i składniki odżywcze są wchłaniane z jelit do organizmu).
Biorąc pod uwagę dobrze udokumentowaną rolę układu endokannabinoidowego (ECS) w regulacji funkcji jelit, byłoby zaskakujące, gdyby kannabinoidy nie miały wpływu na mikrobiom jelitowy. Zmiana diety może wpływać na poziomy krążących endokannabinoidów, co z kolei może oddziaływać na funkcje jelit, takie jak ich przepuszczalność. Ponieważ endokannabinoidy są związkami tłuszczowymi, rodzaj tłuszczów w diecie jest ściśle powiązany z ich poziomem w organizmie. Dodatkowo, pewne drobnoustroje, jak na przykład drożdżaki Candida albicans, mogą modyfikować układ endokannabinoidowy u zwierząt, wpływając na poziom endokannabinoidów i reakcje neuroendokrynne.
Relacja między ECS a mikrobiomem jest obecnie intensywnie badana, ale wiele szczegółów pozostaje do odkrycia.
Biorąc pod uwagę, że endogenne kannabinoidy mogą wpływać na mikrobiom jelitowy, można przypuszczać, że kannabinoidy roślinne również mogą wywierać taki wpływ.
Kannabinoidy roślinne (THC, CBD) a mikrobiom jelitowy
Psychoaktywne działanie THC wynika z jego interakcji z receptorami CB1, które są obecne w mózgu. Chociaż receptory CB1 są głównie skoncentrowane w układzie nerwowym, można je również znaleźć poza nim. Drugi główny receptor kannabinoidowy, CB2, występuje w większej ilości poza układem nerwowym, zwłaszcza w komórkach układu odpornościowego. To właśnie poprzez oddziaływanie na receptory CB2 na komórkach odpornościowych kannabinoidy, takie jak THC i CBD, mogą modulować stan zapalny, często wykazując działanie przeciwzapalne.
Jelita są miejscem dużej koncentracji komórek odpornościowych, które regulują stan zapalny i przepuszczalność jelit. Stany takie jak choroba zapalna jelit (IBD) są związane z nadmiernym stanem zapalnym w jelitach, co prowadzi do różnych problemów żołądkowo-jelitowych. IBD i inne choroby jelit są również powiązane ze zmianami w mikrobiomie jelitowym. Kannabinoidy roślinne, takie jak THC i CBD, są przedmiotem badań w kontekście ich potencjalnej roli w łagodzeniu objawów chorób jelit, takich jak IBD, poprzez modulację stanu zapalnego i być może bezpośredni wpływ na mikrobiom jelitowy.
Badania na zwierzętach wykazały, że długotrwałe podawanie THC może powodować różnorodne zmiany w komórkach odpornościowych w jelitach, a także wpływać na skład mikrobiomu w niektórych częściach przewodu pokarmowego gryzoni. Wciąż nie wiadomo, czy te efekty są takie same u ludzi, podobnie jak specyficzna skuteczność kliniczna roślinnych kannabinoidów, takich jak THC i CBD, w leczeniu chorób jelit.
Dostępne dane dotyczące wpływu kannabinoidów roślinnych, takich jak THC i CBD, na mikrobiom są obecnie bardzo ograniczone. Jednak ze względu na kluczową rolę, jaką układ endokannabinoidowy odgrywa w regulacji funkcji jelit, można przypuszczać, że kannabinoidy roślinne mogą wywierać zarówno bezpośredni, jak i pośredni wpływ na mikrobiom jelitowy. Choć szczegóły wciąż wymagają dalszych badań, droga podania kannabinoidów może odgrywać istotną rolę. Przyjmowanie kannabinoidów doustnie powoduje, że przechodzą one przez przewód pokarmowy i są metabolizowane w sposób odmienny niż w przypadku, gdy trafiają bezpośrednio do krwiobiegu, na przykład przez inhalację. W efekcie kannabinoidy przyjmowane doustnie mogą wywierać odmienny wpływ na fizjologię jelit niż te podawane innymi metodami.
Jeśli szukasz szczepów nasion marihuany o leczniczych właściwościach, między innymi w łagodzeniu objawów zapalenia jelit - Sprawdź!
